Overloon tijdens de tweede wereldoorlog

Op 14 oktober 2024 was het 80 jaar geleden dat het dorp Overloon bevrijd werd. De hoge prijs die Overloon hiervoor betaalde, blijft onlosmakelijk met het Brabantse dorp verbonden.
Ter ere van de 80-jarige herdenking presenteerde Stichting Overloon War Chronicles op zaterdag 12 oktober 2024 een nieuw boek. In ‘Als de lindeboom kon spreken’ neemt schrijver Kamil Aerts u namens Stichting Overloon War Chronicles mee naar Overloon tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Kamil (27) is docent geschiedenis en onderzoekt namens Stichting Overloon War Chronicles de geschiedenis van de Overloonse oorlogsslachtoffers en de ervaringen van de Overloonse bevolking tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Het boek

Overloon vóór de Tweede Wereldoorlog: een afgezonderd dorp tussen de bossen en de heide waarin het ritme van de natuur en de katholieke tradities de mensen houvast gaven. Hoe zag het dorp eruit en wie woonden er? In het eerste deel van het boek schetsen we een beeld van het vooroorlogse dorp. Kenmerkend voor dit dorp is de oude lindeboom, één van de weinige objecten van het vooroorlogse dorp die in de dorpskern gespaard is gebleven en nog altijd te bewonderen is.
Wat zou deze lindeboom allemaal hebben gezien in de jaren waarover hierna wordt gesproken?

Mei 1940: Duitsland valt Nederland binnen. Overloon verliest één dorpsgenoot, maar van de Duitse inval zélf merkt men weinig. Het eerste jaar van de bezetting gaat rustig aan het dorp voorbij. Dit verandert in 1941-1942, wanneer Duitse soldaten worden ingekwartierd, er twee arbeidskampen worden gebouwd en wanneer Overloon een onderduikersdorp wordt. Er verblijft gemiddeld één onderduiker per gezin! We kijken naar de houding van de Overloonse bevolking tijdens de oorlog en zien dat deze periode niet zo zwart-wit is als vaak wordt gedacht. Aanpassing, verzet en collaboratie komen hierbij aan bod.

Voor veel inwoners van Overloon begint de oorlog pas echt in september 1944. De bevrijding lijkt te naderen en hierdoor breekt een spannende periode aan. Een mislukte gijzeling van een Duitse officier door het Overloonse verzet, Duitse soldaten die Overloon binnentrekken om zich in te graven, in afwachting van de geallieerde troepen en het evacuatiebevel waardoor de Overloners huis en haard per direct moeten verlaten. Velen zullen maanden wegblijven, verspreid over de regio. Terwijl de inwoners van Overloon in naburige dorpen onderdak proberen te vinden in schuren, kelders of zelfs holen in de grond, vindt er een felle strijd plaats in Overloon, waarbij het dorp bijna geheel vernietigd wordt. Chaos, angst en onzekerheid kenmerken deze evacuatieperiode, waarbij verschillende dorpsgenoten om het leven komen. Bij thuiskomst is er weinig meer over van wat ze ooit ‘thuis’ noemden. Om de herinnering aan deze mensen levend te houden, biedt ‘Als de lindeboom kon spreken’ speciale aandacht aan deze Overloners. Omgekomen door direct oorlogsgeweld, verzwakt door de barre omstandigheden of door een ongeluk met oorlogstuig, ná de bevrijding. Elk slachtoffer, jong of oud heeft zijn of haar eigen verhaal.

Het boek geeft u met de vele verhalen van de laatste ooggetuigen en nog niet eerder gepubliceerd beeld- en bronmateriaal een unieke inkijk in het dorp tijdens de Tweede Wereldoorlog.
De lindeboom zag het allemaal gebeuren en zou ons veel kunnen vertellen. Als de lindeboom kon spreken..

Op zaterdag 12 oktober 2024, ter ere van de 80-jarige bevrijding van Overloon, presenteerde Stichting Overloon War Chronicles het boek in zaal De Pit in Overloon. De uitgifte van de bestelde boeken vond na de presentatie plaats en nog diezelfde dag was het boek uitverkocht.