Ronald Crouch: Altijd verder

“Ronnie was een geweldige vechter en het leven en de ziel van elke eenheid waar hij bij was. De rol die mannen van zijn karakter spelen bij het winnen van een oorlog moet heel groot zijn.”
(Bron: Citaat uit een brief van een vriend van Ronald Crouch aan Elizabeth Crouch)

De zon is meedogenloos. De hitte is onverdraaglijk. Maar ze moeten door! Ze lopen nu al meer dan 3 weken door deze woestijn, deze enorme zandbak waar geen einde aan komt! Ze moeten intussen al meer dan 250 mijl hebben afgelegd. Hoe ver is het nog naar de eigen Britse linies in Egypte? En hoe groot is de kans dat ze voor die tijd weer worden opgepakt door die Duitsers of Italianen?  Ze moeten door. Ze moeten door!

Ronald Lionel Crouch wordt geboren in Bishopston, een voorstad van Bristol, op vrijdag 14 juli 1916. Hij is de zoon van Ernest W. Crouch en Enid Crouch. Ronald, roepnaam Ronnie, volgt zijn opleiding aan St. Brendan’s College in Bristol en gaat werken voor Marks & Spencer Ltd. waar hij opklimt tot assistent-manager van de vestiging in Castle Street.

In juni 1940 trouwt Ronald met Elizabeth (Betty) Jones. Elizabeth is de dochter van Edwin Jones en zijn vrouw die wonen in Backingstone Farm in Bishopston. Dit is echter niet de voorstad van Bristol, maar het gelijknamige dorp Bishopston bij Swansea in Wales. Twee plaatsen met exact dezelfde naam met slechts 80 mijl (130 kilometer) ertussen.
Ronald en Elizabeth gaan na hun huwelijksdag wonen in Bishopston (Wales). Op 27 oktober 1940 wordt hun enige kind Roberta (ofwel Bobbie) geboren.
Ronald is sportief, hij is een fanatiek rugbyspeler. Zijn vrouw Elizabeth is een wijkverpleegkundige in hun woonplaats.

De militaire carrière van Ronald is dan al 8 jaar onderweg. Want op 16 augustus 1932 treedt hij als 16-jarige toe tot de Territorial Army, ofwel Territorials, het actieve vrijwilligersleger van het Verenigd Koninkrijk.
In 1939 maakt hij de overstap naar het Britse leger. Hij dient in Frankrijk in 1940, raakt daar gewond en wordt geëvacueerd een week voordat de duizenden Britse troepen op hun beurt vanaf de stranden van Duinkerke moeten worden geëvacueerd voor de oprukkende Duitsers.
Na zijn herstel wordt Ronald op militaire missie gezonden naar Griekenland. Hevige gevechten maken het dat hij moet worden geëvacueerd naar Kreta. Op Kreta raakt hij licht gewond en weet te ontsnappen in een kleine vissersboot.

Hij dient in Tunesië en vecht tegen het Afrika-korps van de Duitse generaal Rommel. Het Duitse Afrika-korps is in februari 1941 naar Libië gestuurd als ondersteuning van de gedemoraliseerde Italiaanse troepen in hun Libische kolonie. De Italianen hadden tegen de Britse troepen de ene na de andere nederlaag geleden en met de inzet van het Afrika-korps hoopt Hitler de strijd in Noord-Afrika weer in het voordeel van de As-mogendheden te kunnen keren.
Belangrijkste doel in die campagne is voor de Duitsers de controle te krijgen over het Suezkanaal in het door de Britten gecontroleerde Egypte. Het Suezkanaal dat ook wel de ‘luchtpijp van het Britse Rijk’ wordt genoemd. Wanneer dat strategische kanaal in Duitse handen valt zal dit een totale ommekeer in de strijd kunnen betekenen.

Maar de Duitsers krijgen in de Afrikaanse woestijn te kampen met problemen. Er is de uitputting vanwege de continue strijd en het woestijnklimaat. Maar ook worden de aanvoerlijnen vanuit Italië over de Middellandse Zee steeds langer. Aanvoerlijnen die ook constant worden aangevallen door de Britten, zowel op zee als vanuit de lucht vanaf de Britse luchtbases op Malta.
Belangrijkste factor is echter dat de Britten in Afrika steeds sterker worden en daarnaast de focus van het Duitse opperbevel in Berlijn die zich noodgedwongen steeds verder verplaatst naar de harde strijd aan het Oostfront, de strijd met de Sovjetunie.

In de strijd in Afrika weet Ronald zich in deze tijd door zijn moed en acties te onderscheiden, onder andere in de gevechten rond de Rewizat Ridge. Zijn militaire carrière gaat intussen zeer snel. In februari 1942 wordt hij gepromoveerd tot kapitein, maar hij wordt korte tijd daarna gevangen genomen in Benghazi, een stad in het noordoosten van dan Italiaans Libië.
Hij verdwijnt in Benghazi in een Duitse gevangenis waar nog veel meer Britse gevangen zitten. Hier blijven zitten wachten op wat komen gaat is totaal niet Ronalds karakter. Hij wil eruit!
Die kans komt onverwacht wanneer Britse bommenwerpers een aanval uitvoeren op de stad Benghazi. In de verwarring die dan ontstaat weten Ronald en nog 10 andere jonge Britse officieren te ontsnappen uit hun gevangenis.
Het is het begin van een helse tocht. De mannen lopen in 29 dagen bijna 300 mijl dwars door de woestijn richting het oosten, door de vijandelijke linies op weg naar hun eigen Britse linies.
Het woestijnklimaat is meedogenloos en onvoorspelbaar. Deze tocht is er een van hitte en brandende zon, maar ook van hevige regen en bittere koude. De mannen ontmoeten tijdens hun tocht nomaden, ze overnachten bij hen, krijgen brood en drinken geitenmelk, om daarna hun reis weer te vervolgen.
Tijdens de laatste dagen van hun tocht zien ze plotseling een Duitse transportwagen naderbij komen. De mannen houden zich gedeisd, maar op het moment dat de wagen dichtbij genoeg is springen de Britten plotseling de weg op en doen alsof het een hinderlaag is. De Duitse chauffeur wordt gedwongen te stoppen.
Een van de Britse officieren houdt een moersleutel in zijn hand als een pistool. Overtuigend genoeg voor de Duitse chauffeur die zich direct overgeeft.
Maar in deze vrachtwagen blijkt niet genoeg benzine te zitten om de tocht naar de Britse linies te kunnen volbrengen. Ze binden de Duitser vast, pakken zijn revolver en wachten op een tweede vrachtwagen. Die komt al snel, ook deze vrachtwagen dwingen ze tot stoppen en ze nemen ook deze chauffeur gevangen. Met 2 vrachtauto’s en de 2 gevangenen komen ze na een tocht door vijandelijk gebied aan bij de eigen Britse linies. Het is hen gelukt! Daarna worden de mannen overgebracht naar Cairo in Egypte. Ronald wordt daar met dysenterie en een granaatwond in de arm opgenomen in een ziekenhuis.

Vanuit Cairo schrijft Ronald in een brief aan zijn vrouw Elizabeth: “We had no food for the first few days, and then had with the Arabs some goats milk and bread. On that diet I lost two and a half stones, so am now on a reasonable weight again.” […] “We had lots of excitement getting away, and lots of narrow squeaks. It was the worst and hardest three weeks of my life.” […] “We had no boots or blankets. It rained most days and was bitterly cold, but gosh, it was grand to be back again.”
(“We hadden de eerste dagen geen voedsel en daarna bij de Arabieren wat geitenmelk en brood. Door dat dieet verloor ik 2.5 stones (is 15.9 kg, AVD), dus ik ben nu op weer op een redelijk gewicht.” […] “We hadden veel opwinding om weg te komen, en veel ontsnappingen op het nippertje. Het waren de slechtste en moeilijkste drie weken van mijn leven.” […] “We hadden geen laarzen of dekens. Het regende de meeste dagen en was bitter koud, maar god, wat was het geweldig om weer terug te zijn.”)

Mede door zijn ontsnappingsactie en moed wordt Ronald, 8 maanden nadat hij tot kapitein is bevorderd, in oktober 1942 al bevorderd tot majoor.
El Hamma is een oasestad in het zuidoosten van Tunesië, gelegen in de Gabès Governorate, 30 kilometer ten westen van de stad Gabès.
Tussen 1 en 4 februari 1943 vindt rond El Hamma een grote slag plaats tussen de geallieerden, 45.000 man sterk, onder commando van de Britse generaal Kenneth Anderson en 12.000 Italiaanse troepen onder commando van generaal Curio Barbasetti di Prun.
Hevige Britse aanvallen zorgen ervoor dat na 3 dagen de Italianen vanwege hevige verliezen zich naar Cap Bon terugtrekken. Op dat moment zijn er 1265 Italianen gesneuveld, bij de Britten 145. In Cap Bon zullen de Italianen zich later overgeven.
De Duitsers willen terugslaan in de Slag om Medenine (6 maart 1943) om zo de Britse opmars van het 8^e leger te vertragen, maar het draait uit op een Duits fiasco.
Tien dagen later start de Slag om de Mareth Linie tussen het Britse 8^e leger (onder leiding van generaal Bernard Montgomery) en het Italiaanse-Duitse 1^e leger (onder leiding van generaal Giovanni Messe). De slag zal duren tot 31 maart 1943. De Mareth Linie in Tunesië is een door de Fransen in de jaren 30 gebouwde linie van fortificaties om hun kolonie Tunesië te beschermen tegen mogelijke invallen van de Italianen vanuit hun kolonie Libië.
Tijdens Operation Supercharge II op 26 en 27 maart lukt het de Britten om door de Tebaga Gap te breken, een lage bergpas, en op te rukken naar El Hamma.

Op 27 maart 1943, in de schemer, volgt een nieuwe heldenactie door Ronald. Bij El Hamma wordt de achterkant van de Divisional Artillery Group aangevallen door tanks en vier 88mm-kanonnen. Ronald is commandant van anti-tank battery en leidt de tegenaanval. Hij weet door zijn controle en snelle actie van dichtbij verschillende vijandelijke tanks en alle vier 88mm-kanonnen uit te schakelen. De vijand trekt zich vervolgens terug, met flinke schade en slachtoffers. De Britten verliezen slechts twee vrachtwagens.
Ronald relativeert met groot gevoel voor typisch Britse humor wanneer hij zijn actie benoemt als “A little party we did at El Hamma” (“Een klein feestje dat we deden bij El Hamma”).
Voor zijn actie en leiderschap in El Hamma zou Ronald later worden onderscheiden met de Military Cross.

Op 13 mei 1943 eindigt de strijd in Afrika met de officiële Duitse overgave in Tunis. De dan nog ongeveer 230.000 Duitse en Italiaanse troepen hebben zich in de dagen daarvoor al overgegeven aan de Britse en Amerikaanse troepen.

Ronald keert terug naar huis in november 1943, hij wordt stafofficier en luchtafweerinstructeur op de School of Artillery in Larkhill, Salisbury.
Die functie vervult hij tot de geallieerde landing in Normandië in juni 1944.
Vanaf juli 1944 is hij tweede in commando van het 75th Anti Tank Regiment (75ATR) in de 11th Armoured Division (11AD).

Die divisie is op 13 en 14 juni geland in Normandië en heeft daarna incidentele aanvallen uitgevoerd om de strategische stad Caen te bereiken.
Tot 25 juni blijven ze bezig een weg te zoeken om Caen in te nemen.
Operatie Epsom start op 26 juni met de slag bij de Odon, maar het lukt de geallieerden niet om Caen te veroveren.
In de periode van 30 juni tot 16 juli is er weinig actie voor de 11AD. Een relatieve rust, tijd om te herstellen en ook kan het aantal manschappen worden aangevuld.
De actie keert terug op 18 juli met Operatie Goodwood waarin na twee dagen Caen eindelijk wordt veroverd samen met de 3ID.
Goodwood wordt opgevolgd door Operatie Bluecoat met daarin de taak om de belangrijkste toevoerwegen te bewaken en het ondersteunen van de Amerikanen op de westflank tijdens hun uitbraak.

Op 7 augustus geeft Hitler Normandië op. De geallieerden maken hier dankbaar gebruik van. Wat volgt is de snelle en vrij eenvoudige geallieerde opmars door Noord-Frankrijk in noordoostelijke richting. Hierbij worden de door de Duitsers bezette havens aan Het Kanaal  gelaten voor wat ze zijn. Want het doel van deze geallieerde opmars is groter: Antwerpen! En dan met name de Antwerpse haven die moet gaan dienen als tweede ontschepingshaven om de steeds langer wordende aanvoerlijnen vanuit Normandië te kunnen bekorten.
De opmars door Noord-Frankrijk wordt door de Britten The Great Swan genoemd, gebaseerd op het begrip swanning along (‘meezwanen’ ofwel: relatief gemakkelijk).
Overal worden de Britten door de uitzinnige Franse bevolking toegejuicht en verwelkomd. Ze krijgen fruit en bloemen aangereikt, maar ook wijn en champagne.
De Britten komen nu ook door het gebied waar veel van hun vaders en ooms 30 jaar eerder tijdens de Eerste Wereldoorlog hebben gevochten of zijn gesneuveld: plaatsen zoals Arras, Loos en Lens. En bovenal Ieper. Het zien van al die Britse begraafplaatsen uit de Eerste Wereldoorlog maakt sommige passerende Britse troepen enigszins emotioneel.

Antwerpen wordt bevrijd op 4 september door de 11AD met een hoofdrol voor 3RTR onder leiding van Lieutenant Colonel Silvertop, waarbij de haven bijna onbeschadigd in handen van de geallieerden valt. Toch zal het nog maanden duren voordat het eerste geallieerde schip de haven kan bereiken aangezien de Duitsers nog steeds de beide oevers van de Scheldemonding controleren en daardoor alle scheepvaart op de Schelde verhinderen.

Op 8 september komen 11AD en 3ID aan in Neerpelt bij het Maas-Scheldekanaal. Hier wordt in de week daarna het 8th Corps gevormd, dat naast 11AD en 3ID ook zal bestaan uit 43ID.
8th Corps wordt daarna verantwoordelijk voor de linkerflank in Operatie Market Garden die zal starten op 17 september. Zij staan daarin onder bevel van generaal Richard O’Connor.

Tussen 17 september en 25 september wordt door de divisie een hele serie Brabantse plaatsen gezuiverd. Valkenswaard, Heeze, Leende, Budel, Maarheeze, Asten, Geldrop, Liessel, Ommel, Helmond en Deurne.
Vervolgens wordt vanuit Deurne via Gemert opgetrokken naar Sint Anthonis. Daar arriveert Ronald op maandag 25 september. Het wordt een zwarte maandag in Sint Anthonis, want terwijl het dorp steeds meer volloopt met Britse troepen en voertuigen worden aan de rand van het dorp op een open splitsing rond 16.30 uur Lieutenant Colonel David Silvertop (3RTR) en Lieutenant Colonel Hubert Orr (3MONS) tijdens een overleg met Charles Barnet “Roscoe” Harvey (Brigade Commander 11th Armoured Division) en zijn Brigade Major J. Thompson doodgeschoten vanaf passerende Duitse half-tracks op de vlucht die plotseling in het dorp arriveren en dan direct in paniek een uitweg zoeken uit het dorp.

Na Sint Anthonis volgt de Slag om Overloon waar de Britten worden ingezet in oktober.
In november dringen ze als onderdeel van Operation Nutcracker dieper door richting Venlo om het Duitse bruggenhoofd daar op te rollen. In deze periode, oktober 1944 – januari 1945, houden ze ook defensieve posities in die gevaarlijke Maasregio.

Naast een enorm plichtsbesef heeft Ronald ook altijd een groot verantwoordelijkheidsgevoel gehad, dat blijkt uit de tekst uit een Army Appraisal (interne beoordeling binnen het leger) uit mei 1945:
“At all times he has regularly visited all guns positions in the most forward and exposed areas, particularly in the period when the division was holding defensive positions in East Holland and on river Maas from October 1944 to January 1945. These visits had to be made to areas that were regularly shelled and mortared and his courage and example proved a great encouragement to the gun crews.” (“Te allen tijde heeft hij regelmatig alle geschutsopstellingen in de meest vooruitgeschoven en aan gevaar blootgestelde gebieden bezocht, met name in de periode dat de divisie defensieve stellingen bekleedde in Oost-Nederland en aan de rivier Maas van oktober 1944 tot januari 1945. Deze bezoeken moesten worden gebracht aan gebieden die regelmatig werden beschoten met mortieren en zijn moed en voorbeeld waren een grote aanmoediging voor de geschutsbemanningen.”)

Op 23 februari 1945 wordt de Duitse grens overgestoken en zal de strijd van de 11AD zich voortzetten tot aan de rivier Elbe, tot aan Hamburg en Kiel. Op 7 mei, een dag voor het einde van de oorlog, onderscheidt Ronald zich opnieuw. In de buurt van Liebenau, tussen Bremen en Hannover, wordt de stoet Britse voertuigen in een hinderlaag plotseling beschoten door een groep SS-ers. Ronald bevindt zich met zijn chauffeur in een verkenningswagen voorin de stoet wanneer opeens zijn auto vol wordt getroffen door een bazookaschot. Ronald wordt uit de auto gelanceerd en belandt in een greppel naast de weg, waarna de auto ontploft. Zijn chauffeur lukt het om uit de wagen te klimmen en hij wil Ronald hulp verlenen, maar op dat moment wordt de chauffeur dodelijk getroffen door Duits machinegeweervuur.
Ronald is nog versuft van de schok, maar het lukt hem onder zwaar Duits vuur van kleinere wapens terug te kruipen naar de leidende troepenwagen die door de beschietingen niet verder kon. Ronald maakt snel een plan, weet een wapen van de troepenwagen los te maken en leidt vervolgens de aanval op de SS-ers die daarin worden weggevaagd tot slechts één man.

De Tweede Wereldoorlog eindigt in Europa op 8 mei met de totale onvoorwaardelijke capitulatie van Nazi-Duitsland. Het is V.E. Day, Victory in Europe Day.
Ronalds regiment wordt na de bevrijding gestationeerd in de buurt van Aken. Ronald is op dat moment waarnemend Lieutenant Colonel, weer een stap op weg naar de volgende bevordering.

Maar totaal onverwacht zal het allemaal anders lopen.
Het is een mooie zomeravond op dinsdag 26 juni 1945. De oorlog is ten einde, Nederland en België zijn bevrijd. Het is rustig bij de grenspost Neder-Canne aan de Cannerweg in het uiterste zuiden van Limburg. Op deze Nederlandse grensovergang staat de slagboom open en houdt een soldaat van de Grenswacht van het Militaire Gezag de wacht. De Cannerweg is een zandweg vol met kuilen en gaten.
Even verderop richting het Belgische dorp Kanne en de Belgische grenspost daar, ligt in de avondzon het door de oorlog vervallen kasteel Neder-Canne dat eeuwen geleden tegen de helling van de Cannerberg is gebouwd.

Het is rond 21.15 uur wanneer Ronald met zijn Jeep terugkeert uit België en vanuit het Belgische grensdorp Kanne de Nederlandse grenspost Neder-Canne nadert.
Maar om een reden die alleen Ronald weet geeft hij net voor de grenspost in zijn Jeep plotseling stevig gas en racet zonder te stoppen met meer dan 60 kilometer per uur de grens over!
De soldaat van het Militaire Gezag lost direct een waarschuwingsschot in de lucht. Ronald reageert niet en rijdt door richting Maastricht!
De soldaat lost een tweede schot, gericht op de achterband.
De Jeep rijdt door!
De soldaat lost nu een derde schot gericht op de Jeep. Maar de Jeep verdwijnt na de bocht naar rechts in de Cannerweg uit het zicht. De rust keert weer op de grenspost.

Maar niet voor lang. Want enige tijd later blijkt dat de Jeep van Ronald net na de bocht in de Cannerweg aan de rechterkant uit zichzelf langzaam tot stilstand is gekomen in de berm. Het laatste schot heeft Ronald in het hoofd geraakt. Hij was op slag dood.

Deze Limburgse regio valt in deze periode net na de bevrijding tijdelijk onder de Amerikanen. Het lichaam van Ronald wordt door hen overgebracht naar de Amerikaanse begraafplaats in Margraten. De overbrenging wordt gedaan door de Amerikaanse 3136th Quartermaster Service company. Deze company, bestaande uit Afro-Amerikaanse militairen die deels gelegerd zijn in kasteel Neder-Canne vlak bij de grenspost en vlak bij de plek waar Ronald om het leven kwam, hadden in het Amerikaanse leger de taak om gesneuvelden te begraven op de Amerikaanse begraafplaatsen.

Op 1 mei 1947 worden de stoffelijke resten van Ronald overgebracht naar de Commonwealth War Graves Commission-begraafplaats in Overloon.

Ronald is een oorlogsheld, geliefd bij iedereen die met hem heeft samengewerkt. Zoals een goede vriend en strijdmakker van Ronald schrijft in zijn brief aan weduwe Elizabeth Crouch in 1945: “Ronnie was a great fighter and the life and soul of any unit he was with. The part played by men of his character in winning a war must be very great.”  (“Ronnie was een geweldige vechter en het leven en de ziel van elke eenheid waar hij bij was. De rol die mannen van zijn karakter spelen bij het winnen van een oorlog moet heel groot zijn.”)

Ronald is diverse keren hoog onderscheiden.
In 1946 ontvangt hij postuum de Military Cross vanwege zijn belangrijke aandeel in de strijd bij El Hamma in 1943.
In de brief van de War Office in Whitehall aan Elizabeth Crouch waarin de toekenning bekend wordt gemaakt staat ook de aanbevelingstekst: “By his quick action and determined  leadership, Major Crouch undoubtedly saved many important vehicles of the Royal Artillery Group and inflicted severe losses on the enemy.”  (“Door zijn snelle actie en vastberaden leiderschap heeft majoor Crouch zonder twijfel veel belangrijke voertuigen van de Royal Artillery Group gered en zware verliezen toegebracht aan de vijand”).

 Naast het Military Cross ontvangt hij in juli 1949 postuum de DSO (Distinghuished Service Order) voor zijn dapperheid en onderscheidende prestaties.
In de aanbeveling voor de DSO staat de tekst die volledig recht doet aan de persoon en militair Ronald Crouch: “Throughout the entire campaign Major Crouch’s energy and daring had the greatest possible moral effect on the men in the regiment. He has shown himself an outstanding leader and his lust for battle has remained entirely unquenched after four years fighting in many theatres of war.” (“Gedurende de hele campagne hadden de energie en durf van majoor Crouch het grootst mogelijke morele effect op de mannen in het regiment. Hij heeft zichzelf een uitstekende leider getoond en zijn strijdlust is volledig onblusbaar gebleven na vier jaar vechten op vele strijdtonelen.”)

Zijn familie en nabestaanden zijn zeer trots op hem. Ronalds achterkleinkind Jamie Gibbons dient in de Royal Marines en Special Forces tussen 2007 en 2018. Net als Ronald is hij getraind in luchtafweer in Larkhill Barracks in Salisbury. Exact dezelfde locatie waar zijn overgrootvader Ronald was benoemd als instructeur Gunnery.

Ronald Crouch, een jonge briljante militair met een nog grote carrière in het vooruitzicht. Een carrière die zo plotseling eindigde op een verder zo mooie zonnige dag op een verlaten weg in het uiterste zuiden van Nederland.

In deze sectie worden diverse feiten en onderdelen van het verhaal verder toegelicht en wanneer nodig in een context geplaatst. Deze toelichtingen staan hieronder in de volgorde zoals deze in bovenstaand verhaal aan bod komen. 

• Bishopston is een voorstad van Bristol, in het zuidwesten van Engeland. De naam Bishopston ontstond begin 19e eeuw toen het bisdom besloot om land dat eigendom was van de kerk te verkopen aan particuliere ontwikkelaars, een omstreden verkoop. De verkoop bracht het zelfs tot discussiepunt in de House of Commons, het Britse parlement, maar ging toch door. In de loop der tijd werd Bishopston steeds verder opgeslokt door het steeds groter wordende Bristol.
  Dit Bishopston moet niet worden verward met het dorp Bishopston in Wales, gelegen 10 kilometer ten zuidwesten van Swansea.
  Beide Bishopstons liggen geografisch ongeveer 80 mijl uit elkaar, zo’n 130 kilometer.
• St. Brendan’s College werd opgericht door de katholieke Ierse Congregation of Christian Brothers (Congregatie van Christelijke Broeders) in 1896 aan Berkely Square in Bristol. De eerste 50 jaar was het een jongensschool. Veel van de leerlingen werden later priester, maar konden daar ook leren voor andere beroepen.
  Eind jaren 50 was de school aan Berkely Square te klein geworden en in 1960 verhuisde de school naar Brislington in Bristol. Tegenwoordig heet de school officieel St. Brendan’s Sixth Form College.
• Marks & Spencer, waar Ronald opklom tot assistent-manager van de vestiging aan Castle Street in Bristol, is een keten van warenhuizen in het Verenigd Koninkrijk.
  In 1894 opende de in Rusland geboren Pools-Joodse immigrant Michael Marks een winkel in Manchester. Daarna ging hij samenwerken met Thomas Spencer en samen openen ze in 1904 hun eerste winkel onder de naam Marks & Spencer. In het Verenigd Koninkrijk groeide het bedrijf uit tot marktleider op het gebied van kleding. Daarnaast biedt het voornamelijk etenswaren, woonaccessoires en meubels aan. Alles onder de eigen productnaam. Marks & Spencer is ook in meer dan 30 landen wereldwijd actief, ofwel onder eigen naam, ofwel onder franchise.
  De vestiging aan Castle Street bestaat al jaren niet meer. Maar zeer dichtbij, aan de andere kant van Castle Park, het stadspark, bevindt zich in het hart van de stad het moderne Bristol Shopping Center met honderden winkels inclusief een grote Marks & Spencer-vestiging, de opvolger van de Castle Street-vestiging.

• De Norfolk Yeomanry werd als onderdeel van het Britse Territorial Army officieel opgenomen in het Britse leger in 1794.
  De Territorial Army is het actieve vrijwilligers-reserve-leger binnen het Britse leger.
  Yeomanry is een naam die gebruikt wordt door diverse units die actief zijn in allerlei militaire rollen.
  De Norfolk Yeomanry nam deel aan onder andere de Second Boer War (1899 – 1902) en tijdens de Eerste Wereldoorlog aan de strijd in Gallipoli (Palestina) en aan het Westfront in Frankrijk en België.
  Tussen de Eerste en Tweede Wereldoorlog werd de Norfolk Yeomanry onderdeel van de Royal Artillery. Tijdens de Tweede Wereldoorlog opereerde het als anti-tankregiment in de Slag om Frankrijk (1940, met de evacuatie uit Duinkerke), de Western Desert Campaign (Libië, Egypte, 1941 – 1943), de Italian Campaign (bevrijding van Italië 1943 – 1945) en de North West European Campaign (de bevrijding van Noordwest-Europa, 1944 – 1945).
  Tijdens de Western Desert Campaign vocht de Norfolk Yeomanry samen met de 7th Armoured Divison, bijgenaam The Desert Rats (de Woestijnratten). Die samenwerking bleef tijdens de strijd in Italië en Noordwest-Europa.
  In 1947 werd de Territorial Army hervormd en na een aantal samenvoegingen gedurende die tijd is de Norfolk Yeomanry opgegaan in No. 677 Suffolk and Norfolk Yeomanry Squadron AAC.
• The Royal Artillery (RA) heet officieel The Royal Regiment of Artillery en heeft de bijnaam The Gunners. Het regiment bestaat uit diverse deelregimenten, deels fulltime manschappen, deels parttime units.
  De ontstaansgeschiedenis van de Britse artillerie dateert al van 1346 en door de geschiedenis heen vocht het in vele oorlogen en conflicten.
  Tijdens de Tweede Wereldoorlog dienden meer dan 1 miljoen Britten in de 960 verschillende regimenten van de Royal Artillery.
  Vanaf het begin was de Royal Artillery gevestigd in Woolwich, in het zuidoosten van Londen. In 2003 werd het hoofdkwartier verplaatst naar Larkhill, Salisbury Plain in Wiltshire. Daar zijn sinds 1915 ook de trainingslocaties gevestigd van de Royal School of Artillery.
• The Royal School of Artillery in Larkhill werd opgericht in 1915 onder de officiële naam School for Instruction for Royal Horse and Field Artillery (Larkhill). In 1920 werd de school verder uitgebreid en kreeg het de huidige naam.
  De school biedt fase 2-opleidingen voor rekruten die na hun opleiding wereldwijd worden ingezet. Ook bevindt zich op het complex het Gunnery Training Team, een consultancy training service team dat haar diensten niet alleen beschikbaar stelt voor de Royal Artillery, maar voor het totale Britse leger.
• The 75th Anti-Tank Regiment, Royal Artillery, bestond uit de 117th Battery, 118th Battery, 119th Battery en 338th Battery en was in totaliteit onderdeel van de 11th Armoured Division.

• Benghazi is de tweede stad van Libië en een belangrijke zeehaven aan de Middellandse Zee. Libië bestaat geografisch uit 3 gebieden: Tripolitania, Fezzan en Cyrenaica. Cyrenaica omvat de gehele oostelijke helft van Libië en Benghazi is daarin de grootste stad.
  De geschiedenis van Benghazi gaat terug naar 525 voor Christus toen de Grieken er een kolonie hadden genaamd Euesperides. Waarna Romeinen, Byzantijnen en Arabieren over de stad heersten. In 1911 veroverde Italië de 3 gebieden Tripolitania, Fezzan en Cyrenaica op de Ottomanen en maakte er een kolonie van. De strijd van de lokale bevolking tegen de Italianen ging door tot 1930. Daarna kwamen de Italianen met vredesvoorstellen die er toe leidden dat de 3 gebieden werden samengevoegd tot 1 onder de naam Libia Italiana (Italiaans Libië) en die er ook toe leidden dat Benghazi tot nieuwe bloei kwam. Eind jaren 30 leefden er meer dan 20.000 Italiaanse kolonisten in Cyrenaica, het overgrote deel in en rond de stad Benghazi die uitgroeide tot een moderne stad.
  Tijdens de oorlog raakte de stad zwaar beschadigd door de strijd tussen de Italianen en de Britten en later de Duitsers en de Britten. De Commonwealth War Cemetery herinnert daar aan die strijd.
  Na de oorlog werd Benghazi tot 1969 de residentie van het nieuwe Libië en in 2011 was de stad het toneel van de start van de opstand tegen het toenmalige Libische regime.
• El Alamein is een Egyptische plaats stad grenzend aan de Middellandse Zee, ten westen van Alexandrië.
  Tijdens de Tweede Wereldoorlog vonden rond El Alamein 2 grote veldslagen plaats (1 juli 1942 – 27 juli 1942 en 23 oktober 1942 – 11 november 1942) waarbij de Duitsers een gevoelige nederlaag leden, hun eerste nederlaag sinds de Slag om Engeland, The Battle of Britain, 2 jaar daarvoor (10 juli 1940 – 31 oktober 1940).
  In El Alamein wist het Britse 8e leger van generaal Montgomery (in de laatste oorlogsjaren veldmaarschalk) het Duitse Afrikakorps en het Italiaanse Afrikakorps, beiden onder opperbevel van de Duitse generaal-veldmaarschalk (Generalfeldmarschall) Rommel, te verslaan.
• De naam van de stad El Hamma verwijst naar ‘heet water’ en refereert aan de thermaalbronnen die in de hele regio ontspringen.
• Na het succes van Ronald in El Hamma noemden hij en zijn echtgenote hun huis in Bishopston officieel ook El Hamma, als blijvende herinnering.

• Ronald schreef aan zijn vrouw dat hij door zijn ontsnapping en tocht door de woestijn 2.5 stones aan gewicht had verloren. De eenheid stone is een massa-eenheid die officieel niet meer in gebruik is in het Verenigd Koninkrijk, Ierland of de landen van de Commonwealth. Toch wordt het menselijk gewicht in deze landen nog vaak genoemd in zowel pond als stone. De exacte verhouding is: 1 stone = 6.35029318 kilogram.

• Château Neercanne, ook wel Kasteel Neercanne genaamd, ligt in het Jekerdal aan de Cannerweg, bij de grensovergang tussen Nederland en België.
  Het oorspronkelijke kasteel dateert uit de 13e of 14e eeuw. Voor het eerst werd het vernoemd in 1316 onder de naam Agimont. Dat kasteel was gebouwd op de resten van Romeinse verdedigingswerken tegen de helling van de Cannerberg.
• Door de eeuwen heen kende het kasteel verschillende families als eigenaar. In 1698 werd het oude kasteel grotendeels gesloopt door de toenmalige eigenaar Daniël Wolff, baron van Dopff. Deze militair commandant en latere gouverneur van Maastricht liet er vervolgens een lustslot bouwen in barokstijl.
  Aangezien de helling te steil was om te bouwen werd gekozen om het kasteel te bouwen op verschillende niveaus, een zogenaamd terrassenkasteel. Door deze bouw is kasteel Neercanne het enige terrassenkasteel in de Benelux.
  In juli 1717 bezocht de Russische Tsaar Peter de Grote het kasteel.
  Toen in 1839 naar aanleiding van de Belgische onafhankelijkheid de definitieve grens tussen België en Nederland moest worden vastgesteld werd het grootste deel van het gebied aan België toegewezen. De grens loopt echter net om het kasteel heen, dat daardoor op Nederlands grondgebied bleef. De toenmalige eigenaar van het kasteel, baron Ignace de Thier, stelde alles in het werk om het kasteel onder Nederland te laten vallen. Hij was een zeer trouwe aanhanger van het Nederlandse koningshuis en drager van een hoge onderscheiding voor zijn strijd tegen de Franse troepen in 1794. Koning Willem I zorgde er in 1839 persoonlijk voor dat er een grenscorrectie kwam en het kasteel op Nederlands grondgebied bleef. Ook had de toenmalige militair opperbevelhebber van Maastricht, generaal Bernard Dibbets, op een grenscorrectie aangedrongen. Hij was getrouwd met barones Julie Jeanette van Tengnagell, een directe afstammeling van de baron van Dopff, de bouwer van het kasteel.
  Het kasteel raakte in de 20e eeuw in verval. In 1945 was het kasteel omgeven door een muur van mergelblokken van circa 1.5 – 2 meter hoog, met hier en daar een hekwerk.
  In 1947 werd het verwaarloosde kasteel eigendom van de Stichting Het Limburgs Landschap, waarna in de loop der jaren diverse grote restauraties volgden, zowel de gebouwen als de baroktuinen. Ook werd later aan de overkant van de Cannerweg een waterpartij aangelegd.
• Stichting Het Limburgs Landschap verhuurt al sinds de jaren 50 het kasteel aan restaurant Château Neercanne, een zeer gerenommeerd restaurant dat sinds 1957 bijna continu 1 of 2 Michelinsterren mag ontvangen.
  Tijdens de beroemde Eurotop in 1991, die zou leiden tot het Verdrag van Maastricht op 7 februari 1992 (de vorming van de huidige Europese Unie met open grenzen en de Euro), lunchten de Europese regeringsleiders in het restaurant op 9 december 1991, de lunch aangeboden door Koningin Beatrix.

• Het Nederlandse grenskantoor Neercanne heette officieel Neder-Canne (zie ook de gevel op de foto’s in de fotosectie). In de volksmond werd het echter Neercanne genoemd, zoals ook het château dat Neercanne werd genoemd.
• Het grenskantoorgebouw dateert uit 1894 en is gebouwd in een door de chaletstijl beïnvloede eclectische bouwtrant (eclectisisme = in de architectuur een vrije combinatie van verschillende historische bouwstijlen of stromingen samengebracht in 1 gebouw).
• In 1923 kwam er een grenspost in het gebouw.
• Sinds 6 februari 1977 is het gebouw officieel een Nederlands Rijksmonument onder monumentnummer 506633 met de naam Douanekantoor-tramstation Neder-Canne.
• In 1894 werd het gebouw gebouwd als halte met een wachtvoorziening voor passagiers van de rond die tijd geopende tramlijn Maastricht – Kanne, die in Kanne weer aansloot op de lijn naar Glons. De bouw van de lijn was een samenwerking van de stad Maastricht met de Belgische Trammaatschappij. De exploitatie begon in 1894 met als doel een deel van de door de Belgische onafhankelijkheid verloren gegane connectie met het Belgische achterland weer te kunnen herstellen. De lijn, die deels parallel aan de Cannerweg liep, bleef in gebruik tot eind 1939.
  Daarna werd de tramrails deels gesloopt.
• De Duitsers begonnen in juni/juli 1944 de tramrails die er toen lag om te leggen van tramrailsbreedte naar treinrailsbreedte om zo aansluiting te krijgen op hun Reichseisenbahnnetz. Die rails liep toen door tot in de Cannerberggrot waar toen voorbereidingen werden getroffen voor de montage van V1- en V2-raketten. Tot die rakettenmontage in de grotten kwam het niet door de snelle opmars van de geallieerden en de aftocht van de Duitsers uit de grotten in augustus 1944.
  Na de bevrijding is die rails verwijderd.

• In Kanne was een kleine Belgische douanepost gevestigd, aan de Kapelstraat nabij grenspaal 68.
  De afmetingen van dit kleine kantoor waren 5 x 4 meter en werd meestal bemand door 2 douanebeambten.
  Deze douanepost werd in 1952 opgeheven. De Belgische douanemedewerkers verhuisden toen naar hun Nederlandse collega’s in het gebouw Neder-Canne dat zij toen met elkaar gingen delen.
  De afstand tussen de Belgische douanepost in Kanne en de Nederlandse grenspost Neder-Canne was ongeveer 365 meter. Toch was vanuit Neder-Canne de grenspost in Kanne niet te zien, aangezien de Cannerweg net na de tuinen van het kasteel een bocht naar rechts maakte.
  Aangezien in Kanne in 1945 de huidige Statiestraat (N619) nog niet bestond, bestond ook de splitsing Cannerweg/Kapelstraat nog niet. Al het verkeer moest door de smalle Kapelstraat. Het oude tramtracé liep echter vanaf de Cannerweg wel rechtdoor naar het Statieplein in Kanne.

• Op zijn terugweg vanuit België naar Maastricht reed Ronald in Kanne en de laatste honderden meters in Nederland de exacte route die de Amerikanen in september 1944 volgden op weg naar hun bevrijding van Maastricht.
  De Amerikanen bevrijdden Maastricht op 13 en 14 september 1944. Zij benaderden Maastricht en omgeving vanuit het zuiden.
  Het 117e en het 119e regiment kwamen via de rechter-Maasoever, het 120e regiment kwam via de linker-Maasoever, dus via het dorp Kanne.
  Het 120e trok daarbij over het Albertkanaal, arriveerde vervolgens op het Statieplein in Kanne, sloeg daarna linksaf de Statiestraat in, vervolgens linksaf de straat in genaamd Boys, na de Heilig Grafkapel direct rechtsaf de Kapelstraat in om de Nederlandse grens over te steken en met de bocht mee naar links de Cannerweg op te draaien richting Maastricht.
  Maar bij die Heilig Grafkapel ontstond een groot probleem: de bocht was daar zeer scherp en de wegen zeer smal. Er ontstonden flinke opstoppingen van al die voertuigen van het 120e regiment. De grotere voertuigen moesten vaker insteken om de Kapelstraat in te kunnen rijden richting Nederland.
  Het passeren van alle voertuigen van het 120e regiment duurde bijna een hele week, dag en nacht, non-stop.
  Daarna werd door de Amerikanen besloten om het oude tramtracé te gaan gebruiken om rechtstreeks vanaf het Statieplein naar de Cannerweg te kunnen rijden. Maar een echte straat werd het pas veel later.

• Het Bureau Militair Gezag (afgekort MG) was een instantie die in 1944 werd opgezet door de Nederlandse regering in Londen. Het Militair Gezag had tot taak in bevrijde gebieden het aldaar ontstane machtsvacuüm in het burgerlijke gezagsapparaat op te vullen.
  Na de bevrijding van Maastricht op 14 september 1944 werd het Bureau Militair Gezag als eerste actief in die regio. Dat Bureau Militair Gezag in Limburg fungeerde daarmee als een soort proeftuin voor alle daarna nog in te stellen MG’s in het land.
  Uiteindelijk werd iedere provincie onderverdeeld in diverse MG-districten en ieder district stond onder leiding van een Districts Militaire Commissaris die de contacten onderhield met burgemeesters en andere lokale bestuurders.
  Taken van het MG waren onder andere de zuivering van het openbaar bestuur, bewaking van Duitse krijgsgevangenen, regelen van het verkeer, inlevering van buitgemaakte wapens, openstellen van banken en de kop indrukken van de zwarte handel. Onder de verantwoordelijkheid van het MG vielen ook de Politieke Opsporingsdienst en het Korps Grensbewaking.

• Het geweer waarmee de soldaat van het Militaire Gezag zijn schoten loste was een Amerikaanse M1 Garand, technische naam U.S. Rifle, Caliber 30-06, M1.
  De patronen hadden het kaliber 0.30 inch = 7.62 x 63 mm.
  Dit semiautomatische wapen werd ontwikkeld in de jaren 20 en 30 door John Garand in de Springfield Armory factory in Springfield en werd geïntroduceerd in het Amerikaanse leger in 1936. De Amerikanen noemden het zelfs The rifle that won the war (Het geweer dat de oorlog won).
  De productie hield aan tot 1957, waarna het geweer door de Amerikanen nog werd gebruikt tot in de jaren 70 tijdens de Vietnamoorlog.
  Direct na de Tweede Wereldoorlog kwam dit geweer ook ter beschikking voor de Europese bondgenoten van de Verenigde Staten, waaronder Nederland en zijn soldaten die opereerden onder het Bureau Militair Gezag.

• Het dorp Margraten ligt in het uiterste zuiden van Limburg en ligt op het Plateau van Margraten, een gebied dat als ondergrond bestaat uit kalksteen (mergel) met bedekking van lössgrond.
• De begraafplaats Margraten waar Ronald na zijn dood tijdelijk werd begraven is een Amerikaans oorlogskerkhof gelegen aan de rijksweg N278 tussen de dorpen Margraten en Cadier en Keer. Officieel heet de begraafplaats Amerikaanse Begraafplaats Margraten, in het Engels heet het The Netherlands American Cemetery and Memorial.
  De begraafplaats is ontstaan door het verzoek van Kapitein Shomon, commandant van de 611th Graves Registration Company (611th GRC), in oktober 1944 aan de gemeente Margraten (dat toen net was bevrijd) om een gebied beschikbaar te stellen als begraafplaats voor de toen verwachte hoge aantallen Amerikaanse slachtoffers tijdens de opmars naar Berlijn. De Amerikanen wilden hun gesneuvelden liever niet begraven op Duits grondgebied. De gemeente Margraten stelde direct een gebied van 30 hectare ter beschikking. De aanleg begon in november 1944.
  In 1947 heeft de toenmalige Nederlandse regering de grond uit dankbaarheid voor de Amerikaanse bevrijders en eerbied voor de Amerikaanse gevallenen voor eeuwigdurend gebruik afgestaan aan de Verenigde Staten. Op dat moment lagen er in Margraten 18.000 Amerikanen begraven, wat om een herinrichting van de begraafplaats vroeg. Tijdens dat proces werden de resten van zo’n 10.000 gesneuvelden van Margraten overgebracht naar de Verenigde Staten en daar herbegraven. De stoffelijke resten van Ronald, aangezien hij Brits was en geen Amerikaan, werden overgebracht naar de Commonwealth War Graves Cemetery in Overloon.
  Op Margraten bevinden zich sinds die tijd 8301 graven met 8302 begraven Amerikaanse militairen. Twee onbekend gebleven militairen zijn begraven in 1 graf.
• De manschappen van 611th GRC waren toegevoegd aan de verschillende onderdelen van het Amerikaanse Negende Leger. Hun taak was om de stoffelijke overschotten op de sites te bergen, de gegevens van de gesneuvelden te registreren en deze via verzamelpunten naar Margraten over te brengen.
  Wanneer de stoffelijke resten aankwamen in Margraten werden deze van munitie en persoonlijke bezittingen ontdaan op de zogenaamde stripping line. Daarna werden de stoffelijke resten daar begraven door de 960th Quartermaster Service Company. Vanaf half december 1944 werd die taak overgenomen door de 3136th Quartermaster Service company.
  Beide companies bestonden uit Afro-Amerikaanse militairen, die deels gelegerd waren in kasteel Neder-Canne. Voor veel inwoners van Zuid-Limburg waren deze de eerste Afro-Amerikaanse mensen die zij in hun leven zagen.
  Tijdens hun verblijf in kasteel Neder-Canne schoten deze militairen met hun geweren wel eens op overkomende Duitse V1-raketten die vanuit Duitsland werden gelanceerd richting Engeland.

• De DSO (Distinguished Service Order) is een hoge Britse militaire onderscheiding die werd ingesteld door koningin Victoria op 6 september 1886. De eerste DSO-onderscheidingen werden uitgereikt op 25 november 1886.
  De onderscheiding geldt voor verdienstelijk en moedig optreden door officieren tijdens een oorlog of oorlogsconflict.
  Het regerende staatshoofd van het Verenigd Koninkrijk is de grootmeester van de orde en de militairen aan wie die onderscheiding is uitgereikt heten officieel leden.
  Deze leden mogen de letters D.S.O. achter hun eigen naam voeren.
  Meestal werd de DSO toegekend aan de rang van majoors en hoger, maar in sommige gevallen ook aan moedige lagere officieren. In 1993 werd het Britse onderscheidingssysteem herzien, werd het Conspicuous Gallantry Cross als nieuwe onderscheiding geïntroduceerd en werd de DSO daardoor weer gereserveerd voor alleen officieren in de hogere rangen.
  De DSO wordt ook uitgereikt in andere delen van de Britse Commonwealth.

De Cannerweg in Zuid-Limburg met de gemarkeerde locaties:

1. Geel = huidige grensovergang Nederland – België. Deze grensovergang bestond in 1945 niet, ook de splitsing bestond toen niet.
2. Wit = in 1945 was hier in de Kapelstraat de grensovergang Nederland – België en was op dit punt het Belgische grenskantoor Kanne gevestigd, bij grenspaal 68 aan de Kapelstraat.
3. Rood = locatie Château Neercanne.
4. Groen = in 1945 de locatie van het Nederlandse grenskantoor Neder-Canne, zo’n 365 meter van het Belgische grenskantoor.
5. Blauw = in 1945 de locatie waar de Jeep van Ronald tot stilstand kwam, zo’n 270  meter vanaf grenskantoor Neder-Canne. Circa 30 meter na het begin van die bocht verdwijnt de weg uit zicht, wanneer men vanuit de voorkant van het grenskantoor kijkt. Rechts van de weg was er in 1945 een bos met Canadese populieren, aan de rand daarvan naar de weg toe groeide er struikgewas. Na deze bocht is het nog zo’n 3 kilometer tot Maastricht.

Jamie Gibbons (2021)
Diverse Britse krantenberichten m.b.t. ontsnapping Ronald Crouch uit Benghazi (1942)
Fragmenten brief Ronald Crouch aan zijn echtgenote Elizabeth Crouch (1942)
Brief legervriend van Ronald Crouch aan Elizabeth Crouch (1945)
Whereabouts 75Atk 11AD Normandië – Sint Anthonis (Auteur Piet Peters, 2021)
Din Hoogma (2021)
Jaarboekje voor de ambtenaren der Directe Belastingen, Invoerrechten en Accijnzen (1955)Geheime Kommandosache (Auteur Karsten Porezag, Wetzlardruck, 1997)
Findagrave.com
Encyclo.nl
RHCL.nl
Historica.fandom.com/wiki/battle_of_El-Hamma
WW2Today.com
Monumentregister.cultureelerfgoed.nl
Oostwegelcollection.nl
Visitzuidlimburg.nl
Grensmarkeringen.be
Heemkundekanne.be
Industriespoor.nl
Mestreechtersteerke.nl
Nl.wikipedia.org
Met dank aan: Jane Hope

© 2021  Stichting Overloon War Chronicles

De Stichting Overloon War Chronicles stelt zich o.a. ten doel om bij zoveel mogelijk graven op de CWGC-begraafplaats de foto’s en verhalen te achterhalen, eer te brengen aan de aldaar begraven gevallenen en zo deze geschiedenis levend te houden.
Meer info over het project en de Stichting Overloon War Chronicles op:
Facebook: https://www.facebook.com/OverloonWarChronicles Email: overloonwarchronicles@gmail.com

Disclaimer

Alle zowel individuele persoonsfoto’s als familiefoto’s zijn in dit artikel/dossier gepubliceerd met formele toestemming van de rechthebbenden zoals deze met naam staan vermeld in de bronvermelding onder de betreffende foto.

Hoewel de auteur en de Stichting Overloon War Chronicles de grootst mogelijke zorgvuldigheid betrachten in de research, brononderzoek en uiteindelijke samenstelling van dit artikel inclusief het in dit artikel opgenomen fotomateriaal en bijlagen kunnen zij niet garanderen dat de verstrekte informatie op ieder mogelijk moment compleet is. Auteur en Stichting Overloon War Chronicles aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor eventuele incorrecte of ontbrekende informatie in dit  artikel dan wel een incorrecte bronvermelding in dit artikel zowel met betrekking tot de tekstuele inhoud alsook met betrekking tot het in dit artikel opgenomen fotomateriaal en bijlagen.

Daarnaast zijn de auteur en Stichting Overloon War Chronicles niet verantwoordelijk voor de inhoud of beschikbaarheid van de m.b.t. de samenstelling van dit artikel gehanteerde websites of andere bronnen.

Mocht een derdenpartij (zowel individu als organisatie) menen ten onrechte niet of niet correct genoemd te zijn in de credits van de tekst, fotomaterialen en bijlagen, dan gelieve contact op te nemen met de Stichting Overloon War Chronicles.

Dit artikel, zowel de tekstuele inhoud als het fotomateriaal en bijlagen, valt onder het wettelijke auteursrecht. Van dit artikel mag de inhoudelijke informatie (zowel tekst, als fotomateriaal als bijlagen) worden gebruikt door derden, echter strikt alleen met een duidelijke bronvermelding naar dit artikel, auteur en Stichting Overloon War Chronicles. Bij gebruik van fotomateriaal en bijlagen uit dit artikel moet ook de oorspronkelijke bron van het betreffende fotomateriaal en bijlagen worden vermeld.

Zonder bronvermelding mag niets uit dit artikel worden gereproduceerd in welke vorm dan ook of op welke manier dan ook zonder voorafgaande toestemming van de auteur en Stichting Overloon War Chronicles.